Stal nierdzewną używamy obecnie prawie na co dzień. Mamy w domu garnki ze stali nierdzewnej, sztućce, łyżki, chochle do zupy, suszarki do naczyń, biżuterię. Staje się materiałem praktycznie niezastąpionym w pewnych dziedzinach naszego życia. Także w przemyśle budowniczym, farmaceutyce, spożywczym, zbrojeniowym i wielu innych stal używana jest z dużym powodzeniem. Zyskała swoją popularność dzięki bardzo dużej odporności na korozję oraz antyalergiczności. Często zadajemy sobie pytania: Czy stal nierdzewna przyciąga magnes? Dlaczego niektóre wyroby ze stali przyciągają magnes? Czy powinno tak się dziać?
Stal nierdzewna 316L jest to stal z grupy stali nie przyciągających magnes. Magnetyczność stali nierdzewnych zależy od struktury krystalicznej jaką posiada dana stal. Wśród stali nierdzewnych są stale o strukturze ferrytycznej, martenzytycznej, ferrytyczno-austenitycznej (duplex), które są magnetyczne i przyciągają magnes oraz stale o strukturze austenicznej, które nie przyciągają magnesu. Austenityczne stale nierdzewne (np. 302, 304, 316. 316L) są niemagnetyczne. Oczywiście od tego są też odchyłki spowodowane zachodzącymi w stali procesami. Zatem odpowiedzmy sobie w miarę krótki sposób na pytanie: Czy stal nierdzewna przyciąga magnes?
Przyczyny magnetyczności stali nierdzewnych
Stal 316L może nabrać właściwości magnetycznych w wyniku umacniania przez zgniot. Pod wpływem obróbki może wykazać pewien stopień właściwości magnetycznych. Stal często poddawana jest różnym procesom. Najczęściej stosowane są obróbka na zimno, obróbka plastyczna na gorąco, obróbka cieplna czy spawanie. Proces obróbki na zimno zwiększa właściwości mechaniczne stali i właśnie z tego względu często jest wykonywana. W przypadku niektórych form produktów ze stali np. drutów, obróbka plastyczna jest bezpośrednio związana z procesem jego produkcji. Druty podczas ciągnienia uzyskują coraz to mniejszą średnicę i są umacniane przez zgniot. W efekcie tego ich właściwości magnetyczne mogą ulec zwiększeniu.
Jak to się dzieje, że stal może przyciągnąć magnes?
W wyniku wspomnianych już wyżej metod obróbki w stali zachodzą różne procesy. W przypadku silnie odkształconych plastycznie elementów zjawisko magnetyczności stali związane jest z powstaniem tzw. fazy martenzytycznej. To ona powoduje zwiększone przyciąganie magnesu. Stal 316L jest stalą austeniczną. Obróbka plastyczna stali austenicznych może spowodować częściowe przekształcenie fazy austenicznej w martenzyt, który to jest ferromagnetyczny i przyciąga magnes. Oczywiście takie zjawisko zależy w dużej mierze od składu chemicznego i dodatku pierwiastków, które stabilizują fazę austeczniczą. Możemy do nich zaliczyć nikiel i azot, które to właśnie zmniejszają skłonność stali austenitycznych do umocnienia przez zgniot. Niektóre odlewane odmiany stali nierdzewnych posiadają strukturę złożoną z austenitu z kilkuprocentowym udziałem ferrytu. Poprawia on własności stopów odlewanych, a także skłonność do pękania na gorąco stali o strukturze w pełni austenitycznej np. podczas spawania. Stal odmiany 316 wykonana za pomocą obróbki plastycznej jest niemagnetyczna, a jej odlewana odmiana może zawierać od 5 do 15% ferrytu. Wynika to z wyższego stężenia chromu w tym gatunku i będzie przyciągała magnes.
Austenityczne stale nierdzewne są ogólnie niemagnetyczne. Charakteryzują się bardzo niską przenikalnością magnetyczną. W stalach austenitycznych uzyskanie dużej wartość przenikalności magnetycznej jest związane z udziałem fazy martenzytycznej w strukturze stali. Zależy także od warunków obróbki cieplnej i plastycznej oraz składu chemicznego stali. Stal 316l może przyciągać magnes. Nie wpływa to w żaden negatywny sposób na jej inne właściwości. Nawet jeżeli wisiorek czy łańcuszek przyciągnie magnes, będzie on nadal posiadał właściwości antykorozyjne i hipoalergiczne.
Dziękuję za szeroki i profesjonalny opis tego zjawiska, bardzo mi pomógł ten opis, pozdrawiam Piotr
Świetne opracowanie tematu, dziękuję. Pozdrawiam serdecznie ??
Super opis!
„nie zastąpionym” to jedno słowo.
Dzięki serdeczne „Czytelnik”, poprawione.
Wszystko i na temat.
Mnie tez bardzo sie podobal i Aspokoil moja ciekawosc do samrgo konca . Dziekuje za wyczerpujacy wyklad i pozdrawiam serdecznie ?
Zaskoczyło mnie to, że mój, nie tak dawno zakupiony szybkowar, niestety przyciąga magnes.
Mam nadzieję, że ten fakt, nie ma negatywnego wpływu na gotowane w nim potrawy.
Dziękuję za wyjaśnienie tego dosyć trudnego tematu.
Pozdrawiam serdecznie! 🙂
Cześć Jolka,
W żaden sposób nie wpływa to na potrawy, nie musisz się tym zupełnie martwić. Stal nierdzewna im większym przekształceniom jest poddawana, tym bardziej przyciąga magnes, ale zupełnie nie wpływa to na jej jakość i trwałość.
Pozdrawiam, Maciej
Widzę, że piszacy tutaj, maja zupełnie inny problem, niż ja. Mają inne spojrzenie na naczynia i ich reagowania na magnes. Uważają, że jesli naczynie przyciąga magnes, to coś z nim nie tak…, że może być szkodliwe dla przyrządzanych w nim produktów. Natomiast ja cieszyłbym się, gdyby naczynie ze stali nierdzewnej, magnes by przyciagało, czy raczej chyba poprawniej – magnes przyciągałby to stalowe naczynie, bo… no właśnie – bo upewniałoby mnie to o tym, że nie jest to naczynie ALUMINIOWE!
Powyższy artykuł uzmysłowił mi jednak, że istnieje stal nierdzewna, która mimo, iż nie reaguje przyciągajaco na magnes, nie jest też na pewno oszukanym produktem w postaci aluminium. Dziękuję za ten artykuł.
Chciałbym jednak zapytać o coś innego – czy stal nierdzewna może brudzić? Chodzi mi o dziwny nalot po wewnetrznej stronie czajnika, ponoć ze stali nierdzewnej, który po przeciagnięciu po niej palcem, jest wyraźnie sinego koloru, takiego, jaki chyba występuje w nalocie z aluminium. Czy taki nalot na wewnetrznej stronie takich naczyń (na zewnątrz, wiadomo – nie brudzą, gdyż są niklowane) może mieć jakieś ujemne właściwości dla przyrządzanych potraw i czym on jest na stali nierdzewnej, powodowany?
Z góry dziekuję za odpowiedź i pozdrawiam
Aha, i jeszcze coś odnośnie aluminium. Czy nie można byłoby przygotować jakiś podobny artykuł, któryby wiecej mówił o szkodliwosci samego aluminium, albo przynajmniej poinformować, czy tzw. ALUMINIUM SPOŻYWCZE, może być jednak czymś niepożądanym, jeśli chodzić by miało o korzystanie z wytwarzanych z niego naczyń, np z prodiżów do pieczenia?
Osobiście nie miałem styczności z takim przypadkiem. Mam czajnik ze stali nierdzewnej i od wewnątrz jedynie po jakimś czasie pokrywa się kamieniem, który łatwo wyczyścić zagotowując wodę z saszetką kwasku cytrynowego i stal lśni jak nowa. Może warto napisać bezpośrednio do danego producenta i zgłosić, że coś takiego ma miejsce.
Artykuł pisaliśmy w odniesieniu do biżuterii, a takiej z aluminium nie sprzedajemy, ale jest to dobry pomysł na publikację 🙂
Witam i dziękuję za odpowiedź. Dla ścisłości podam, że czajnik aktualnie już nie brudzi . Myślę, że może kilkukrotne zagotowanie w nim wody, w jakimś stopniu spowodowało jego oczyszczenie ze wspomnianego nalotu. Możliwe więc, że stal nieużyta, może zawierać taki nalot, który po prostu należy silnie przepłukać.
A o wspomnianym „aluminium spożywczym”, to jak widzę, raczej Pan podobnie niewiele wie. Zależałoby mi na odpowiedzi, gdyż mam zamówiony prodiż właśnie z takiego, niby zdrowego aluminium (twierdzenie producenta, ale czy do niego można mieć zaufanie…) i nie bardzo wiem, czy odebrać ten zamówiony produkt.
Pozdrawiam
Ciekawy artykuł, kilka razy spodkałem się z wyrobami z tz. nierdzewki, które magnes przyciągał, choć słabiej, a na pewno była to stal nierdzewna, bo nie korodowała. Teraz wiem dlaczego.