Biżuteria w naszym życiu pełni różne funkcje, role i ma przeróżne dla nas znaczenie. Od zarania dziejów małe ozdobne dodatki towarzyszą nam nieustannie. Myli się ten, kto uważa, że biżuteria pełni funkcję jedynie dekoracyjną. Oczywiście współcześnie jesteśmy przyzwyczajeni właśnie do takiego postrzegania biżuterii. Ale czy było tak zawsze? Jakie jeszcze oprócz roli dekoracyjnej znamy funkcje biżuterii?
Od wieków człowiek stara się otaczać pięknymi przedmiotami, ubraniami, dodatkami do odzieży. Już 100 tys. lat temu człowiek próbował nosić coś na znak naszyjnika lub bransoletki. Świadczą o tym najstarsze znaleziska muszelek małych ślimaków z w miarę regularnymi dziurkami. Znaleziska te możemy dzisiaj oglądać w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie i w Musée de l’Homme w Paryżu. Już te pierwsze wykonywalne przez człowieka ?świecidełka? pełniły nie tylko funkcję ozdobną, ale także służyły do przekazywania informacji i komunikowania się z innymi. Funkcje biżuterii są nam znane i często z nich korzystamy.
Biżuteria jako symbol…
Biżuteria była niejednokrotnie symbolem władzy i prestiżu. Były takie okresy w naszej ludzkości, że jedynie osoby z wyższych sfer mogły zakładać ozdobne naszyjniki, sygnety czy kolie wykonane z metali szlachetnych. Takie ozdoby świadczyły o wyższości, statusie, szacunku jakim cieszył się ich posiadacz. Biżuteria traktowana była jako amulet lub talizman chroniący posiadacza przed wszelkim złem. Wierzono, że konkretne kamienie oprawione w formie naszyjnika mogły odstraszać węże, pająki, powodować pojawienie się deszczu lub chronić przed powodzią. Ale jakie dokładnie funkcje pełni i pełniła biżuteria? Czy oprócz dekoracji do czegoś ją wykorzystywano? Jeśli tak, to jakiego typu były to ozdoby? Jaka jest ta najważniejsza funkcja?
Dekoracyjne funkcje bizuterii
Biżuteria od wieków pełni tą właśnie funkcję. Pomimo iż często przypisuje się jej inne znaczenia to właśnie funkcja ozdobna jest tą podstawową także współcześnie. Kupujemy bransoletki, kolczyki, naszyjniki po to właśnie by ozdobić nasze ciało, dodać stylu i żeby podobać się innym. W ten sposób kreujemy swój wizerunek, a niejednokrotnie podkreślamy przynależność do określonej subkultury. Funkcje typowo dekoracyjne pełnią przede wszystkim diademy, kolie, naszyjniki i bransoletki, choć te ostatnie współcześnie pełnią także rolę informacyjną.
Funkcja użytkowa
Biżuteria niejednokrotnie była i jest nadal stosowana do ułatwiania nam życia. Przypinamy i upinamy nią ubrania, fryzury, szale. Agrafki, broszki, szpilki czy spinki do mankietów zdecydowanie pełnią tą właśnie funkcję. Postały również z konkretnych potrzeb człowieka. Chociażby takie spinki do mankietów. Początkowo mężczyźni używali wstążeczek, żeby spiąć falbany na rękawach, by nie umoczyć i nie ubrudzić ich podczas jedzenia. Z biegiem czasu zastąpiono je metalowymi przypinkami, które dzisiaj nazywamy spinkami do koszul.
Funkcja informacyjna
Współcześnie biżuteria pełni także funkcję informacyjną. Nosimy bransoletki lub nieśmiertelniki z wygrawerowanymi informacjami o naszej grupie krwi, zgodzie na transplantację czy informacji o uczuleniu na jakiś lek. Są to tak zwane bransoletki medyczne.
Religijne funkcje biżuterii
Religia od zawsze miała wpływ na nasze życie. Również biżuteria powstawała z myślą o religii. Amulety i talizmany noszono nie tylko za życia, ale często umieszczano także w grobie, by odganiały złe duchy. Wierzono, że mają nadprzyrodzoną moc i pomogą w krytycznych sytuacjach. Współcześnie również wierzymy, że otrzymany podarunek w formie zawieszki przyniesie nam szczęście i uchroni nas przed złymi sytuacjami. Zarówno mężczyźni jak i kobiety noszą łańcuszki z krzyżykami jako symbol wiary i wyznania religijnego.
Funkcja pamiątkowa biżuterii
Często biżuterię wręczamy dla bliskich nam osób właśnie po to by mieli ładną pamiątkę po konkretnym wydarzeniu. Może być to chrzest, rocznica ślubu, bierzmowanie, urodziny, imieniny czy komunia święta. Już na początku XX w. spinki do mankietów były uznawane za najlepszy prezent. Kiedy rosyjska cesarzowa Maria Fiodorowna chciała sprezentować niezwykle piękną oraz solidną rzecz, kazała zaprojektować spinki w kształcie cygar królewskiemu złotnikowi. Obecnie biżuterię pamiątkową często zdobi się indywidualnym grawerem w formie tekstu, dedykacji lub symbolu.
Funkcja patriotyczna
Biżuteria taka wyraża postawę obywateli i uczuć narodowych. Często jest symbolem sprzeciwu obywateli wobec rządzącej władzy. Ale także stroi się nią klapy marynarek z okazji świąt narodowych. Są to np. tzw. rozetki z okazji Święta Niepodległości.
Żałobne funkcje biżuterii
Dzisiaj już rzadko spotykana. Były to broszki, naszyjniki i pierścienie, które stawały się środkiem pamięci o bliskiej osobie. Stanowiły manifestację żalu po odejściu i śmierci. Często dotyczyło to osób publicznych. Dzisiaj również, w obliczu dużych państwowych tragedii, przypinamy do bluzek i marynarek czarne wstążeczki na znak naszej pamięci.
Jak widać biżuteria ma wiele ról. Kupujemy ją z różnych pobudek. Zaspakaja nasze przeróżne potrzeby. Dzięki niej możemy wyrazić nasze uczucia, myśli, przynależność do subkultury, naszą wiarę lub po prostu podkreślić nasz styl i charakter oryginalnymi dodatkami.