Ozdobne gadżety towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów. Kobiety i mężczyźni lubili i nadal lubią podkreślać swój styl niepowtarzalnymi i pięknymi akcesoriami biżuteryjnymi. Biżuteria jest z nami praktycznie na każdym kroku i nie ważne czy to ta sztuczna, czy z metali szlachetnych, każda ma coś w sobie.
Nosząc ją, czujemy się pewni siebie, wydobywa z nas siłę i podkreśla nasz styl. Ale kiedy to człowiek sięgnął po świecidełka? Kiedy zaczęła się era zdobienia ciała uniwersalnymi ozdobami? Jakie były początki historii biżuterii? Prześledźmy to teraz. Sięgnijmy do początków. Jak była historia biżuterii?
Najstarsza biżuteria świata
Prawdopodobnie u zarania dziejów współczesnego człowieka pojawiła się potrzeba zdobienia ciała ozdobami. Pierwszą zachowaną biżuterią, liczącą około 90 – 100 tys. lat są przedziurkowane muszelki. Trzy koraliki wykonane właśnie z muszelek pochodzą z jaskini Skhul na zboczach góry Karmel w Izraelu oraz z miejsca Oued Djebbara w Algierii. Wszystkie mają podobne otwory i mogłyby być nawleczone razem do naszyjnika lub bransoletki. Wszystkie trzy muszle pochodzą z tego samego gatunku mięczaków morskich zwanych Nassarius. Prawdopodobnie były wybrane w takich samych wielkościach i celowo przebite ostrym narzędziem. Ludzie początkowo wykonywali biżuterię z tego co mieli pod ręką. Z kamyków, muszelek, kawałków drewna, kości, kłów zwierzęcych. Zapewne miała ona symboliczne znaczenie lub była pewną formą komunikowania się między ludźmi. Miała dawać pewne komunikaty o tym, do jakiej grupy społecznej przynależymy, jak bogaci jesteśmy, ale także odpędzać zło. Były to tak zwane amulety, do noszenia których mieli prawo tylko mężczyźni. Tak! Początkowo biżuterię nosili panowie, a dopiero później stała się symbolem kobiecości.
Historia biżuterii – początki w starożytności
Pierwszą biżuterię z metali szlachetnych, srebra, złota, ale także brązu, miedzi, żelaza czy ołowiu zaczęto wytwarzać około 3500 lat p.n.e. Przez kolejne setki lat sztuka obróbki tych metali rozwijała się bardzo szybko. Zaczęto polerować, rzeźbić i obrabiać metale w taki sposób, że powstawały wytworne i piękne ozdoby. Starożytni Egipcjanie nadali biżuterii rolę magiczną i religijną. Tu 2000 lat p.n.e. najpopularniejsze były amulety. Wierzono, że odganiają złe duchy. Dodatkowo biżuteria zdobiona kamieniami miała nadprzyrodzone moce. Mogła odganiać deszcz lub wręcz przeciwnie przywoływać go kiedy była taka potrzeba, mogła chronić przed ukąszeniami węży lub pająków. Talizmany towarzyszyły ludziom również po śmierci i umieszczano je w grobach. To właśnie Egipcjanie słynęli z bogatych zdobień, biżuterii noszonej na rękach, nogach i koliach na szyi.
W starożytnej Grecji popularne były motywy kwiatów, liści i zwierząt. To właśnie Grecy po raz pierwszy wykonali bransoletkę przeciętą, której końce jedynie stykały się na nadgarstku. Na ich zakończeniach często obserwowało się lwie głowy, węże lub inne zwierzęta.
W Starożytnym Rzymie zaczęto używać do wytwarzania biżuterii diamentów. Najpopularniejsze były pierścienie i sygnety. Używane były zwłaszcza przez mężczyzn. Zwykli obywatele mogli nosić jedynie wyroby z żelaza. Natomiast ze złota mieli prawo nosić jedynie państwowi senatorzy i dygnitarze.
Z biżuterią od średniowiecza po współczesność
W średniowieczu dużą rolę odgrywały symbole religijne. To właśnie motyw krzyża jest najczęściej spotykamy w biżuterii z tamtych czasów. Jako najdoskonalszy kruszec uznano złoto. Był on symbolem monarchy, jego mądrości, dostojeństwa i władzy. W renesansie pojawiły się pierwsze wzorniki – książki zawierające najpopularniejszych modele biżuterii. Biżuteria dla mężczyzn pojawiała się w postaci sygnetów, pierścieni, bransolet i ozdobnych guzików. Święciła swoje triumfy właśnie w tym okresie. Z tamtejszych czasów pozostały przede wszystkim spinki do mankietów. Mężczyźni często mieli więcej biżuterii niż kobiety w swoich szkatułkach. Henryk VIII Tudor – król Anglii prezentowany jest na zdjęciach z bogato zdobionymi łańcuchami, medalionami i pierścieniami. W XVIII w. biżuteria zaczęła być domeną kobiet. Mężczyźni coraz częściej nosili biżuterię w formie orderów przyznawanych za zasługi. W XIX w. popularna była zwłaszcza biżuteria sentymentalna, żałobna i pamiątkowa. Nadawano jej znaczenie symboliczne i ozdabiać zaczęto dedykacjami w imię miłości i przyjaźni. Początek XX w. rozpowszechnił platynę jako kruszec w wytwarzaniu biżuterii. W minionym stuleciu wytwarzanie biżuterii przekształciło się w skalę masową. Zalewają nas błyskotki z plastiku, szkła czy innych nieszlachetnych metali. Dzięki rozwojowi technik odlewania tworzone też są nowe, bardziej wytrzymałe stopy metali. Co przyniesie następne 100 lat? Jaka będzie współczesna historia biżuterii? Zobaczymy już niebawem.
Jak widać biżuteria przez wieki była elementem dekoracyjnym, symbolem magii, wiary, informowała o statusie społecznym, przynależności do konkretnej grupy społecznej lub kultury. Dowodziła o bogactwie i sławie. Historia biżuterii sięga setki wieków przed naszą erą.Dzisiaj również część ludzi przypisuje jej znaczenia symboliczne, ale przede wszystkim pełni rolę pięknych i nowoczesnych ozdób naszego codziennego ubioru.